Na jarenlange werkervaring binnen Maatschappelijk Werk, Zorginstelling en Advocatuur ben ik aan de reis begonnen om als zelfstandig ondernemer te starten. Ik ben resultaatgericht en innovatief en deze twee mooie kwaliteiten zet ik graag in mijn eigen onderneming. Mijn hart volgen en met passie werken….dat is mijn doel. Maar waar wil ik in ondernemen, waar word ik nu blij van? Op een ochtend in maart 2014 hoorde ik iemand spreken over de Talking Stick. Mijn nieuwsgierigheid werd direct gewekt. Wat is dat voor iets? Wat kun je ermee doen? Mijn nieuwsgierige voelsprieten stonden voor 200% aan. Het werkt zo goed de Talking Stick, het is een heel krachtig en effectief instrument. Goh, de Talking Stick……zucht….de nuchtere Zeeuw en de Talking Stick? Even opzoeken wat dit is en vooral, spreekt mij dit aan? Wordt mijn hartje daar blij van, om maar in de termen van Boer zoekt Vrouw te spreken. Even Googlen…..en wat denk je, ik kwam direct op de site van Karen terecht. Lezen, overwegen, lezen, overwegen en dan…..de stap gezet om de reis te maken met de Talking Stick. Waar naartoe? Geen idee, maar het voelde als een intense reis op weg naar mezelf.
Het was ook letterlijk een reis. Waarom? Karen kan een Talking Stick voor je maken, dat is toch wel erg handig, want ik zag mezelf niet als creatieveling en dan is de stap groot. Zucht…daar heb je mijn negatieve ik, nee! Ik WIL de Talking Stick gewoon zelf maken.
Na een fijn gesprek met Karen heb ik besloten om de eerste stap van mijn reis te maken. Karen is een positieve, enthousiaste, intelligente, kunstzinnige vrouw. Ik voel een klik! Jaaa, ik ga de reis gewoon doen. En eigenlijk wel letterlijk, want vanuit Zeeland naar Utrecht is een behoorlijke reis.
Een hartelijk ontvangst, een klik met de andere dames die de workshop ook volgen. En dan…..ppff….teken hetgeen je op de stok wilt hebben. Tsja, als niet- creatieveling , jaja…ik had nog steeds DIE overtuiging, dus valt dat absoluut niet mee. Ik had voor mezelf drie kernwoorden: Verbinding – Vertrouwen & Ontwikkeling. En ga daar maar eens mee aan de slag om die intentie neer te zetten in/op de Talking Stick. Zucht……! Door de inspiratie van Karen werd het een geweldige dag. Een dag waarin je heel erg hard werkt, want je komt jezelf echt wel tegen. Doorzetten Suja, dit is jouw wens en het gaat je lukken. Ik zie deze dag echt als een leerproces. Toen de tijd naderde dat de workshop ten einde liep was er een gevoel van blijheid. Maar ook een stuk emotie van mezelf dat ik deze reis met de Talking Stick gezet heb. De intentie van het voor jezelf opkomen ligt absoluut in de Talking Stick. Ik was zo ontzettend blij, verrast en trots op mijn resultaat dat ik het stempeltje: Niet creatief, maar snel heb verwijderd. Want zo leg je immers beperkingen op in je kunnen en dat is iets wat ik niet zoek.
Het heeft me terug naar mijn gevoel gebracht. Welke intentie wil je in de Talking Stick steken? Wat is voor jou belangrijk en wat wil je ermee bereiken?
De workshop heeft gezorgd voor een nieuwe fase in mijn leven. Dat is echt veel te veel om op te noemen. Ik ben dankbaar dat ik met mijn onderneming iets kan betekenen voor de wereld, ik werk vanuit openheid en liefde, dus ik zie het niet als mijn werk, maar mijn PASSIE! De reis heeft me echt letterlijk zweet en tranen bezorgd, maar weet je…..wat was het absoluut waard! Ik zet me in als Miss Talking Stick binnen de Ouderenzorg. Mijn statement: Ouderen mogen ook gehoord worden, ieder verhaal wordt verteld en mag er zijn. En de reis is nog lang niet ten einde, want steeds als je werkt met de Praatstok (zoals ik deze zelf noem) gebeuren er elke keer weer verrassende en mooie dingen. Mensen die verlegen zijn durven weer te spreken. Pestsituaties worden weer bespreekbaar gemaakt en dit alles vanuit respect naar jezelf en elkaar. En kracht van de Praatstok ligt in de eenvoud en wat is dat toch mooi!
Dank Karen, voor de mooie en speciale inzichten. Ik wens iedereen zo’n fijne workshop toe!
Namaste
Suja Michielsen
Voor ieder die benieuwd is naar Wo!Connect, klik het logo.
Het was een heel gewone dag en ze was met de auto op weg naar haar werk. Op de provinciale weg waar ze reed, had ze voorrang bij een kruising, maar de bestelbus die van rechts kwam, had haar die niet verleend. Met een enorme klap boorde hij zich in haar rechterflank. De auto vulde zich met rook en ze dacht :‘dit was het dan’. Na twee dagen ziekenhuis, helemaal gezond verklaard, weliswaar met blauwe plekken, spierpijnen en een zeer angstige ervaring, wandelde ze allereerst langs het water. Ze voelde de wind en zag de wolken. Een witte meeuw vloog steeds om haar heen, naar een donkere wolk en weer terug. Het was alsof de vlucht van de meeuw haar vertelde dat alles in beweging is. Ze maakte een foto van de meeuw en stuurde die naar haar familie en vrienden. ‘Ik ben weer vrij’, schreef ze erbij.
Meeuw
Meeuwen zijn zoals alle vogels de boodschappers van de goden. Vogels worden als symbolen van de ziel beschouwd. Een meeuw leeft op het land, de zee en in de lucht. Hij geeft de verbinding aan tussen deze drie werelden. Voor haar was de meeuw op dat moment een belangrijk symbool voor vrijheid, voor levensvreugde. Het zien van de meeuw helpt haar om de angst van de levensbedreigende situatie te verwerken. En voor wie ook mijn lievelingsboek: ‘Jonathan de zeemeeuw’ van Richard Bach heeft gelezen, betekent de meeuw ook het aangaan van een avontuur, het ontwikkelen van al je talenten en iedere keer weer de grens van je mogelijkheden opzoeken.
Symbolen
‘Een woord of een beeld is symbolisch als het meer laat doorschemeren dan de meest voor de hand liggende en directe betekenis. Het bezit een een ruimer ‘onbewust ‘aspect dat nooit precies gedefinieerd of ten volle uitgelegd wordt.’ ( C.G. Jung, De mens en zijn Symbolen)
In dit voorbeeld werkt het zien van de meeuw direct op het gevoel. Een gevoel van vrijheid wat ze meteen onder woorden kon brengen. ‘Ik ben weer vrij’. Over de betekenis van die vier woorden kun je een boek vol schrijven, maar het is in dit geval niet nodig om deze woorden uit te leggen. Toen ik ze van haar hoorde, voelde ik zelf een grote vreugde in mij opwellen. Het is een gevoel en het zijn woorden met een grote diepgang en betekenis, die we cadeau krijgen uit ons onbewuste als reactie op het beeld.
De kracht van symbolen
Symbolen zijn belangrijk voor ons omdat ze ons raken daar waar woorden tekort schieten. Symbolen zitten in ons. Zoals bijvoorbeeld: • Onze dromen onthullen zich in symbolische beelden. • De gouden ring aan je vinger is een symbool van trouw en verbinding. • Het logo van je bedrijf waar in een klein beeld een betekenis wordt gegeven • Kleuren • De rust en romantiek die uitgaat van de ondergaande zon • Kunstwerken.
Er zijn veel voorbeelden te noemen van symbolen die belangrijk voor ons zijn. Ze geven betekenis aan ons leven. Ze onthullen een diepere laag in ons bewustzijn. Ze maken verbinding met ons gevoel en met onze intuïtie. Ze geven ons belangrijke boodschappen, die de ratio niet kan bedenken. In onze tijd die voornamelijk geregeerd wordt door de rede, pleit ik voor een bewust gebruik van beelden en symbolen, waardoor de diepere betekenis via het gevoel bij ons binnenkomt.
Woorden
Woorden zijn natuurlijk ook symbolen, ook al beseffen we dat vaak niet meer. Vele dagelijkse woorden resoneren met een gevoel en een innerlijke beweging. Het woord ‘doel’ zet onze wilskracht, een duwkracht en een frons in werking, het geeft een gevoel van moeite, we moeten er hard voor werken. Terwijl de woorden ‘droom’ en ‘verlangen’ meteen een gevoel van vreugde, verwachting en openheid teweeg brengen. Ze motiveren ons veel meer en we zeggen gemakkelijker ‘JA’. Als we woorden als symbolen met een diepere betekenis gaan zien en woorden gebruiken die resoneren met een gevoel, dan kun je jezelf en anderen, zoals met presentaties, motiveren en aanraken.
Verhalen en talking sticks
Verhalen en talking sticks zitten ook vol met symbolen. Het zijn symbolen, die een diepe indruk achterlaten en nieuwe nog ongekende krachten en gevoelens opwekken. Een talking stick in je hand geeft houvast en de symbolen en kleuren raken je bewust of onbewust, zoals de meeuw een gevoel van vrijheid gaf. Iedereen die een talking stick vasthoudt speelt vanzelf met de attributen die er aan aan vast zitten. Iemand streelt de veren, een andere voelt het gladde, krachtige hout, of luistert naar het gerinkel van de kralen. Dat gebeurt allemaal intuïtief. Soms heeft iemand helemaal niet in de gaten dat hij het bont aan het aaien is terwijl hij vertelt. Maar de luisteraars horen plots een warme, zachte stem. Op die manier raakt een verhaal, verteld met de talking stick, een diepere laag in ons aan en creëert verbinding met ons hart, met wie we werkelijk zijn.
‘Toen ze uitgesproken was, stonden er tranen in haar ogen en in die van de luisteraars. We vertelden haar hoe prachtig haar verhaal was en hoe ze ons allemaal had ontroerd. ‘Ik had het heel anders opgeschreven’, zei ze. ‘Het kwam door de talking stick dat het verhaal zich zo onthulde.’
Mythen
De mythe van de Griekse held Theseus vertelt over zijn reis naar vervulling en brengt beelden en gevoelens op gang die onuitwisbaar zijn. Theseus volgt zijn verlangen en kan daardoor de benodigde stappen zetten en moeilijkheden overwinnen. Je kunt heel rationeel een stappenplan voor je project/leven/maken, maar dat refereert alleen aan doelen, discipline en wilskracht. Als je het verhaal van Theseus in gedachten houdt dan refereer je aan verlangen, passie, moed, geduld, doorzettingsvermogen, accepteren van tegenslagen, helpers, het verslaan van monsters. Het is de reis die iedereen aflegt. Ook hier is een stappenplan aanwezig, maar het is een stappenplan dat universeel is, dat bekend is in ons hart. Het model dat ik zelf maakte op basis van de reis van de held, ‘Onderweg’, helpt je de noodzakelijke stappen op de reis naar vervulling te zetten. Stappen die natuurlijk aanvoelen, stappen die je vanuit je verlangen zet en daardoor blijven motiveren.
Tot slot
We leven in een tijd waarin het denken, de rede een hoogtepunt heeft bereikt. We zijn grotendeels afgesneden van zachtheid, intuitie en de wijsheid van het hart. Velen zijn op zoek naar vervulling en heelheid. Dat kan alleen gevonden worden door te luisteren naar wat ons hart ons ingeeft. De ratio heeft daar geen antwoord op. Het is tijd voor een hechte samenwerking tussen deze twee .
De talking stick is een magisch voorwerp, dat veel meer teweegbrengt dan alleen de methode van de talking stick doet vermoeden. De staf is een symbool voor de levensboom, de as tussen hemel en aarde. Het is een instrument om boodschappen over te brengen. Hij ondersteunt de energie en verleent haar richting en intensiteit. Al in de oudheid waren staven nauw verbonden met magie en toverkracht. De staf van Mozes, die in een slang veranderde. De grote tovenaar Merlijn droeg een staf en de god van de geneeskunst Asklepios droeg een staf met een slang erom gekronkeld.
De werking van de Talking Stick
De Indiaanse traditie eiste dat je je eigen talking stick maakte, als je de verantwoordelijkheid had voor het houden van een raadsvergadering. Al het materiaal, de keuze van het hout, dierlijke symbolen als veren en huid, kleuren, versieringen zeggen iets over de persoonlijke kracht van de eigenaar en versterken de stok met hun specifieke dynamiek. Door zelf je eigen talking stick uit te voeren, maak je contact met je creativiteit en de universele waarden waar jij je mee verbonden voelt. Dat is een helend proces waarin je je laat leiden door je intuïtie. Jouw stok is daardoor doordrenkt met betekenis en zal haar eigen schoonheid en oerkracht uitzenden. Dat heeft effect op elke gebruiker. Iedereen die de stok toelaat, wordt geraakt in een bepaalde energie en krijgt een ervaring. Vaak zijn die ervaringen zichtbaar en voelbaar.
Ik maakte bijvoorbeeld mee dat:
iemand die druk was, ineens heel rustig werd en met een lage stem ging spreken
iemand, die door iedereen heen sprak, stil werd en aandacht en zorgvuldigheid liet zien
iemand die niet durfde te spreken, houvast vond in de stok en haar persoonlijke verhaal deelde
iemand die een logisch rationeel verhaal wilde vertellen, onthulde een verhaal vanuit het hart. Het accent was verschoven waardoor we aan haar lippen hingen
een team accountmanagers voor het eerst naar elkaar ging luisteren en ontdekte dat ze elkaar konden ondersteunen
de verhalen van het team helend werkten op de samenwerking
dat de methode van de talking stick veiligheid bood om te onthullen en te luisteren
een symbool op de talking stick leidend werd in een projectdoel
dat mensen elkaar als mensen gingen zien
dat er met empathie geluisterd werd en vragen gesteld werden.
Dat doet de talking stick met je. Die magische kracht heeft grote invloed op de spreker en de luisteraars. Voor de talking stick geldt bij uitstek: wat je erin stopt komt er dubbel en dwars weer uit. Behandel hem met liefde en hij zal liefde ontlokken.
Soms zijn mensen nog niet klaar voor de talking stick. Dat zie en voel je meteen aan de manier waarop ze hem vasthouden en er naar kijken. Ze kunnen de magie nog niet bewust toelaten. Weet dat de symboliek van de stok zal resoneren met het onbewuste gebied van de symbolen en de mythologie, met de wereld van dromen en beelden, met universele waarden. Een wereld die we allemaal bezitten, maar die voor veel mensen gesloten is en voor sommigen op een kier staat. De talking stick doet zijn werk ook in het onbewuste.
De staven van de Tarot
Eén van de 4 reeksen kaarten in de kleine Arcana van de Tarot zijn de staven. Hun betekenis is vuur, energie, creativiteit en enthousiasme om iets op gang te brengen, allerlei vormen van communicatie en reizen. Kortom de talking stick helpt je op weg om een creatieve reis te ondernemen. Je eigen talking stick maken betekent dat je contact maakt met het mysterie van het leven en haar universele waarden, dat je op reis gaat en door het maken ervan al een creatieve weg bent ingeslagen. Je hebt jouw innerlijke waarden vertaald in beelden die zichtbaar en voelbaar zijn en die je overdraagt aan anderen, waardoor zij ook een vonk van hun bron kunnen ervaren.
Met recht een toverstaf, die ongekende talenten naar boven tovert.
Karen geeft workshops waarin jij zelf jouw persoonlijke talking stick kunt maken. Zij begeleidt je in het creatieve proces.
Ademloos luisterden we naar haar verhaal waarin ze ons haar geheime verlangen vertelde om te schilderen. Ze durfde het zelf nauwelijks te erkennen. Met haar handen geklemd om de talking stick, werd haar verhaal steeds beeldender en gepassioneerder. Alle beren op de weg kwamen langs: misschien kon ze het wel niet, ze had er geen tijd voor, zou ze het wel volhouden? Maar ook vertelde ze dat schilderen haar vrijheid, creativiteit en plezier op zou leveren en dat zij, haar gezin en ook haar werk daarvan zouden profiteren. Ze bedacht de eerste stap om diezelfde avond met haar gezin te spreken over de tijd die ze graag wilde hebben om een schildercursus te gaan doen.
We waren er stil van en daarna vertelden we haar, wat een prachtig verhaal ze had verteld en hoe haar verhaal ons geraakt had. ‘Ik ben zelf ook verrast’ zei ze. ‘Ik had een heel ander verhaal opgeschreven. Het kwam door de talking stick. Die inspireerde me om het zo te vertellen. Ik ben zelf ook geraakt door mijn eigen verhaal. Het kwam recht uit mijn hart.’ Dit gebeurde in een workshop die ik samen met Ehwaz gaf en waarin ik werkte met storytelling, het GROW model en de talking stick om verlangens werkelijkheid te laten worden. ( Deze talking stick is gemaakt door Pieter Pieters in één van mijn workshops. Hierlees je alles over de symboliek van deze stok) Wil jij ook zelf aan de slag met de talking stick? Kom hem dan eerst maken in mijn workshops en ik help je op weg. Of wil je met jouw team met storytelling en de talking stick werken. Neem dan contact op met Karen.
Met een grote zucht zei ze dit tegen mij in de intake. Nieuwsgierig geworden naar de talking stick had ze me uitgenodigd voor een gesprek om te ontdekken wat de talking stick voor haar team zou kunnen betekenen. Ze had van mij argumenten en voorbeelden nodig om haar team te overtuigen. Ik besloot aan te schuiven bij hun vergadering om zelf te ervaren ‘waarom niemand naar elkaar luisterde’, zoals zij het noemde. Ik sloot aan bij een levendige groep. Er was weliswaar een agenda, maar geen voorzitter die dat bewaakte. Alle teamleden bleken creatieve geesten te zijn en al snel vlogen de ideeën over de tafel. Het was een brainstorm van formaat. In de chaos verdwenen veel ideeën met potentie en aan de lichaamstaal van steeds meer teamleden zag ik dat ze afhaakten, hoewel ze nog hun best deden om mee te denken. En sommigen staakten zelfs hun pogingen om er nog tussen te komen. Het agendapunt werd afgesloten met: ‘We komen er de volgende keer op terug.’ Herkenbaar? Zo gaat het vaak met een stelletje creatievelingen in een vergadering. Ten slotte voelen allen teleurstelling en na een poosje komt niemand meer met een nieuw idee, omdat er toch niet naar geluisterd word.
Wat gebeurde er nu precies ? Mensen met veel creatieve ideeën denken vaak snel, zijn enthousiast en associëren rap op andere prikkels. Dat is een goudmijn, maar ook lastig te managen, zonder frustratie op te roepen bij degene zelf en degenen met een ander tempo. Ik ken het maar al te goed, ik ben er zelf ook zo één.
Talking stick methode in 3 rondes Als ik in die vergadering de talking stick als methode had ingezet om het onderwerp uit te diepen zou er weliswaar ruimte zijn gekomen voor degenen die anders niet aan bod kwamen en zou er tegelijkertijd ook veel frustratie zijn ontstaan bij de snelle denkers.
Ik besloot eerst een verhaal te vertellen waarbij iedereen in de luistermodus kwam. Toen vroeg ik ze om met de methode van de talking stick te reageren op het verhaal. Een uiterst simpele vraag? Wat sprak je het meest aan in het verhaal en waarom? Ieder kreeg 2 minuten spreektijd. Daarbij kregen ze de opdracht om te voelen wat deze ronde met de talking stick met ze deed. Dat mochten ze in de 2e ronde vertellen. Zo raakten we de diepere lagen van het werken met de talking stick aan, waarin ieder had gevoeld wat deze methode haar voor nieuws had gebracht. Enkele uitkomsten.
Ik durfde voor het eerst eens vrijuit te spreken, zonder bang te zijn om mijn verhaal niet af te kunnen maken.
Ik wilde telkens iets zeggen, ergens op in gaan, maar dat mocht niet en dat maakte me onrustig.
Ik ben bang dat ik mijn ideeën kwijt raak als ik ze niet meteen mag zeggen.
Ik moest nu wel iets zeggen, anders durf ik dat niet zo goed en ik ben trots op mezelf.
Alle vragen die ik wilde stellen losten gewoon op, omdat de antwoorden al werden gegeven.
We besloten een 3e ronde te doen, waarbij je mocht reageren op wat je van anderen had gehoord. Wie wilde pakte de stok op en sprak. De reacties mochten een compliment, een vraag, of een tip zijn en de ontvanger mocht reageren. Ook daar stelden we een tijdslimiet aan, hoewel we dat heel flexibel gebruikten. In deze 3e ronde was begrip voor elkaar, ze zagen elkaar, er kwamen tips om met elkaars gedrag om te gaan en op die manier de vergaderingen effectiever en plezieriger te laten lopen. Ieder lid zou verantwoordelijkheid nemen voor het geheel. Een paar maanden later hoorde ik dat het nog steeds werkte, dat het oude gedrag natuurlijk vaak de kop op stak, maar dat er altijd wel iemand was die de talking stick in herinnering bracht: hun anker om met elkaar te spreken en naar elkaar te luisteren. Oh, ja… en de vergaderingen duurden korter.
Wil jij ook je ervaringen met de talking stick delen? Of vragen stellen? Dat kan hieronder.
Ik was uitgenodigd om een middag met een team te werken. Het team had te maken met grote veranderingen op het werk. De thema’s waren vertrouwen, verbinding en omgaan met verandering. Samengevat: synergie creëren. Ik koos een serie speelse werkvormen die het team deze doelen zouden laten ervaren. Werkvormen waarin je ervaart te vertrouwen op de ander(en), oefeningen die de huidige en de gewenste onderlinge verbinding blootleggen en opdrachten waarin loslaten en initiatief nemen elkaar afwisselden, om flexibiliteit in verandering te ervaren. Samenwerken op een hele fysieke en sensitieve wijze liep als een rode draad door de middag heen. Het zou een hele creatieve middag worden.
Hoogoplopende Emoties Een paar dagen voor deze teamdag gebeurde er iets in het team. Plotseling was de teamleider vervangen. Iedereen was in verwarring. Boosheid, teleurstelling, onbegrip en verdriet hield de gemoederen bezig. We besloten om de middag wel doorgang te laten vinden, maar we zouden beginnen met een ronde met de talking stick, ook omdat de teamleider graag zijn verhaal wilde komen doen. Ik legde de werkwijze van de talking stick uit. Alle teamleden konden op die manier, zonder onderbroken te worden helemaal hun eigen verhaal vertellen.
Verhalen Het waren echte, emotionele verhalen. Ze spraken uit hun hart en deelden hun verdriet en boosheid met elkaar. Eén van de teamleden gaf aan dat ze niet wilde spreken. Dat mocht ook zo zijn. Haar lichaam was verstard, al haar spieren hielden haar verdriet binnen. Toen de andere teamleden uitgesproken waren, nam ze toch de stok op. Ze hield hem stevig vast en met één hand begon ze de veren te strelen. Ik zag hoe haar lichaam ontspande. En met een zachte stem deed ook zij haar verhaal. Het was onroerend en verbindend hoe dit team daar bij de open haard hun verhalen en emoties deelden.
Na een korte pauze, waarin de teamleider afscheid nam, was er een grote behoefte om actief te worden en met elkaar een nieuwe verbinding aan te gaan. Het werd een middag om nooit te vergeten met zoveel energie en bereidheid om samen verder te gaan. Na afloop zei één van de teamleden tegen de anderen: ‘Morgen op kantoor, dan zie ik jullie heel anders dan anders, veel meer als een heel mens.’
Het was de eerste schooldag na de kerstvakantie in 2011 en ik gaf een workshop Griekse tragedie op een gymnasium aan 28 leerlingen. De dag ervoor was ik uit Griekenland teruggekomen met mijn allereerste gemaakte talking stick. Ik besloot hem meteen te gebruiken. In mijn workshop zou ik de leerlingen laten ervaren om een scene uit een Griekse tragedie te spelen en daarvoor had ik een scene uit de Wraakgodinnen, het derde deel van de Oresteia van Aischylos uitgekozen. Om die scene te kunnen spelen is het belangrijk dat ze het hele verhaal in grote lijnen kennen. Hoewel het toneelstuk natuurlijk in de klas behandeld was, wisten veel leerlingen niet veel meer dan een paar flarden.
Werkvorm
Ik liet ze met de talking stick het verhaal vertellen. Ieder die een stukje wist, nam de stok over en vertelde zijn deel. Dan ging de stok weer naar een ander. Ze vonden het leuk en deden de gordijnen dicht en omdat ik geen kaarsjes bij me had, verlichtten ze de spreker met hun mobiele telefoons. Het duurde toch nog wel even voordat het principe van de stok: ‘ in stilte luisteren’, in werking trad.
De kracht van de talking stick
Op een gegeven moment had de leider was de meest luidruchtige leerlingen de stok in handen om een stukje te vertellen. De veren die ik losjes onder een leertje had gestoken vielen op de grond. De hele klas brulde door elkaar heen, ‘dat hij mijn talking stick kapot gemaakt had’. Rustig zei ik dat het niet erg was, omdat ik ze niet goed had vastgemaakt. Hij pakte voorzichtig één voor één de veren van de grond en stak ze zorgvuldig weer onder het leertje. De klas werd stil. En het bleef nadien stil. Hij had laten zien wat aandacht en zorgvuldigheid was en hij had mijn stok gerespecteerd en daarmee mij.
We hadden een fantastische middag samen en maakten een mooie scene met rochelende en snurkende wraakgodinnen, die languit over de banken hingen. Op een gegeven moment kwam één van de leraressen een kijkje nemen en zij maande één van de leerlingen om vooral rechtop te gaan zitten. Ik kon nog net op tijd ingrijpen en zeggen dat hij juist een prachtige wraakgodin speelde.
Een goed verhaal boeit, prikkelt en inspireert. Als je geraakt wordt door een verhaal, is de impact groot. Je herinnert je het verhaal later nog, het heeft iets in je wakker gemaakt, iets van jou geopenbaard. Iedereen luistert graag naar een goed verhaal. Een verhaal kun je meebeleven omdat het een beeld is. Het prikkelt de fantasie, het beeldend vermogen. Het verhaal is een metafoor. Een verhaal raakt iets van de diepere, nog onbekende wereld in ons. Het raakt een gevoel, een emotie, een verlangen, een levensreis, spirituele krachten. Verhalen raken het hart, openen het hart en geven op die manier inzicht in wat verborgen leek en zich nu kan openbaren. Verhalen helpen ons om onze levensweg te ontdekken en te volgen.
Onze wereld luistert te weinig naar verhalen. We denken in concepten, in doelen, in macht en geld. We zijn afgesneden van het hart. Verhalen brengen de connectie met het hart en de ziel terug. In deze tijd waarin iedereen gegrepen is door crisis, oorlog, maar ook bevrijding van dictators, is de zoektocht terug naar het hart van wezenlijk belang. De afgescheidenheid van het hart brengt chaos en verwarring. Verhalen helpen om weer een heel mens te worden, om te voelen dat het leven een persoonlijke reis is, die verbinding heeft met andere reizen. Van verhalen leren we dat we in verbinding staan met alles wat is.
Er zijn zoveel verschillende verhalen, persoonlijke verhalen, volksverhalen, dierenverhalen, natuurverhalen, sprookjes, sagen, legenden, mythen.
Joseph Campbell zegt over mythen. ‘De mythe is een metafoor. De voorstellingswereld van de mythologie is een symbool voor de spirituele krachten binnen in ons; als hij wordt uitgelegd als zou hij betrekking hebben op historische of natuurlijke gebeurtenissen, waarvan de wetenschap aantoont dat ze niet plaats gevonden kunnen hebben, ben je op de verkeerde weg. Mythen zijn niet afkomstig uit een systeem van concepten; ze zijn afkomstig uit een systeem van leven; ze komen uit een dieper centrum. Mythen komen van waar het hart zetelt en waar de ervaring is, ook al vraagt het verstand zich af waarom mensen die dingen geloven. Mythen verwijzen niet naar de feiten; mythen verwijzen voorbij de feiten naar iets dat de feiten bezield. In wezen zijn mythologieën enorme gedichten die vertolkingen zijn van inzichten en enigszins een idee geven van de pracht, het mirakel en het wonder van leven.’
Verhalen vertellen of voorlezen
In een training of andere lessituatie kun je een verhaal als metafoor gebruiken. Open met een verhaal. Je kunt het vertellen of voorlezen. Vertel het beeldend, met beweging en emoties. De luisteraars zullen met je mee ademen. Jouw verhaal is een krachtig middel om de persoonlijke verhalen van de cursisten te openen. Jouw verhaal zal hun harten openen. Zorg dat ze in die modus blijven, door ze meteen zelf te laten vertellen of hun associaties te laten opschrijven of te tekenen. Voor je het weet sluit iedereen zijn gevoel weer en gaan ze over tot de orde van de dag en heeft het verhaal haar impact misgelopen. Een verhaal is een krachtig middel om het hart te openen.
Vertellen met de talking stick
Om de magische sfeer van het verhaal te behouden kun je gebruik maken van de talking stick. Vraag iedereen om meteen na het verhaal enkele associaties met een persoonlijk verhaal op te schrijven of te tekenen. Kleurpotloden helpen om beeldend, associatief en kleurrijk te blijven. Kleurpotloden maken verbinding met de creatieve eigenheid van het kind in ons, onze rechterhersenhelft. Een pen maakt verbinding met de linkerhersenhelft, ons denken, verantwoordelijkheid. Dat wil je niet. Daarna mag iedereen zijn eigen verhaal vertellen, zonder onderbrekingen en vragen van anderen. Geef de verteller een kleurrijke, beeldende taalking stick in handen. Dat houdt de magie en de aandacht vast. Als de verteller uitgesproken is, neemt iemand anders de praatstok over en vertelt zijn eigen verhaal. Pas na alle verhalen volgt een samenvatting, nabespreking of conclusie, zodat iedereen tijdens de vertelronde in contact met het hart blijft.
De slimme Odysseus was getrouwd met zijn grote liefde, de wijze en trouwe Penelope.
Lang genoot hij niet van haar liefde, omdat hij tien jaar in Troje vocht en daarna tien jaar over de zeeën zwierf door een straf van de god Poseidon. Deze verhalen zal ik een andere keer vertellen. Toen Odysseus eindelijk terug kwam in Ithaka, zijn koninkrijk, en zich bekend maakte aan Penelope, wilde zij wel zeker weten dat deze oude man haar geliefde echtgenoot was. Ze vertelde hem dat zij hun huwelijksbed had verplaatst. Odysseus ontstak in woede omdat zij dan de stam van de olijfboom zou hebben doorgezaagd, die als één van de poten van hun liefdesnest diende. Toen wist Penelope zeker dat hij Odysseus was, omdat dit hun gezamenlijke geheimpje was. En het bed? Dat leunde nog steeds op de olijfboom.
Karen de Vries onthult talenten, drijfveren en verhalen. Haar middelen zijn storytelling, talking sticks en theater. In Nederland en Griekenland geeft ze creatieve workshops en coachings voor persoonlijke ontwikkeling en teamwork.
